Nhận định, soi kèo Wolfsburg vs Leverkusen, 21h30 ngày 8/2: Áp lực ngàn cân

Họ không giảng dạy trong những lớp học chính quy mà lặng lẽ truyền đạt kiến thức trong cộng đồng, giúp nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và cải thiện kỹ năng. Đó là những tuyên truyền viên, giáo dục viên đồng đẳng (peer educator) - những "người thầy thầm lặng" mang trong mình tinh thần "biết một dạy một".

Giáo viên nên "biết 10 dạy một" hay "biết một dạy một" là một chủ đề được thảo luận nhiều. Phương pháp "biết 10 dạy một" rất phổ biến trong giới hàn lâm, đòi hỏi người giảng viên phải nắm vững kiến thức nền rộng để mở rộng nội dung theo nhu cầu của người học.

Đây là cách tiếp cận hoàn toàn đúng, các nhà giáo càng có nhiều kiến thức càng đáng quý, nhưng không phải lúc nào cũng cần phải như vậy. Trong hoàn cảnh cần thực hiện các hoạt động truyền thông - giáo dục trên quy mô rộng một cách nhanh chóng và cần nhiều người đứng lớp, hoặc khi cần dạy những kiến thức và kỹ năng cụ thể có thể áp dụng được ngay, thì không cần đến những người thầy "biết 10 dạy một".

Cách dạy "biết một dạy một," tuy có vẻ khiêm tốn, lại mang hiệu quả bất ngờ. Những kiến thức và kỹ năng cụ thể được chia sẻ nhanh chóng, áp dụng trực tiếp và tạo ra những thay đổi tức thì trong thực tế. Câu chuyện của KOTO (viết từ chữ Know One Teach One, tức "biết một dạy một") - một tổ chức dạy nghề nổi tiếng ở Việt Nam - là minh chứng sống động cho triết lý này.

Từ việc dạy trẻ em đường phố làm bếp, phục vụ, đến việc đào tạo những người từng được dạy trở thành giảng viên, KOTO thực sự đã tạo nên một vòng tròn tri thức đầy ý nghĩa, lan tỏa giá trị "learning should be passed on; knowledge is meant to be shared" (tạm dịch là "học hỏi là để truyền lại, tri thức nên được sẻ chia").

Kỷ niệm của tôi khi được gọi là "thầy giáo" trong buổi tập huấn cho các quản giáo ở một trường giáo dưỡng chính là minh họa rõ nét cho vai trò của những "nhà giáo tay ngang." Dù chỉ đứng lớp vài buổi, tôi đã xúc động khi những giáo viên chính thức ấy gọi mình bằng danh xưng đáng kính "thầy giáo".

Tôi chợt nhận ra rằng, chính những người giảng dạy chuyên nghiệp cũng rất trân trọng và hiểu được giá trị công việc mà chúng tôi đang làm. Họ không phân biệt việc đứng trên bục giảng chính quy hay đứng lớp tập huấn cộng đồng - điều quan trọng là sự sẻ chia tri thức.

Trong một chuỗi tập huấn về sức khỏe thuộc Dự án Trường học hạnh phúc mà tôi quản lý mới diễn ra gần đây, các giảng viên từ Đại học Y Hà Nội cũng nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của các tuyên truyền viên cộng đồng. Theo quan điểm của các giảng viên này từ góc nhìn y học dự phòng, thông qua các lớp TOT (training of trainers - đào tạo giảng viên), những người tham gia học tập sẽ tiếp tục trở thành người đi dạy lại kiến thức, kỹ năng cho người khác.

Chính sự chuyển giao này sẽ giúp mở rộng tri thức và mang lại hiệu quả lâu dài cho các chương trình y học cộng đồng, giúp nâng cao sức khỏe nhân dân và phòng bệnh từ sớm.

Tôi cũng đã có những năm tháng tuổi trẻ gắn liền với vai trò tư vấn viên cho một dự án giáo dục sức khỏe sinh sản - tình dục và tâm lý cho thanh thiếu niên. Khi đó, tôi và các đồng nghiệp vừa tốt nghiệp đại học, chưa có nhiều kinh nghiệm sống, nhưng lại có sự đồng cảm và gần gũi với các bạn trẻ.

Giáo dục đồng đẳng giúp chúng tôi tận dụng ưu thế này, dễ dàng tiếp cận và chia sẻ với những thanh thiếu niên cùng trang lứa. Hình thức tư vấn trực tuyến và truyền thông trực tiếp ở các trường học, khu công nghiệp không chỉ truyền đạt thông tin mà còn mở ra những cuộc trò chuyện sâu sắc, thay đổi cách nhìn nhận và ứng xử.

Điều mà tôi học được từ những năm tháng làm việc ấy là: không cần đợi đến khi "biết 10" mới chia sẻ, mà khi đã nắm chắc "biết một", nếu có cơ hội, hãy góp phần lan tỏa kiến thức hữu ích ấy. Giáo dục đồng đẳng, chính vì vậy, là phương pháp hiệu quả để mang tri thức vào đời sống, nơi mà những bài học không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà gắn liền với thực hành và sự chuyển đổi tích cực.

Trong xã hội, chúng ta thường ngưỡng mộ những người thầy dày dạn kiến thức, nhưng chính cha ông ta cũng có câu: "một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy." Những người chỉ "biết một", nhưng sẵn sàng chia sẻ, đều xứng đáng được tôn vinh. Họ là những ngọn đèn thắp sáng tri thức, dẫu chỉ là một tia sáng nhỏ cũng có thể chiếu rọi cuộc sống của người khác.

Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam, hãy dành một lời tri ân cho những người thầy, người cô không chính thức. Những người dù chỉ "biết một" vẫn dạy một, giúp xây dựng một cộng đồng ý thức hơn, biết chăm lo cho sức khỏe, biết bảo vệ môi trường, tạo dựng sinh kế... Đó chính là những người thầy thầm lặng, những cánh tay nối dài của những người thầy "biết 10". Họ cũng xứng đáng được gọi là "thầy."

Nguyễn Minh Hoàng

"Từ giờ đến lúc thi chỉ còn hơn 20 ngày trong khi em chưa biết dạng đề và ôn gì", Nhàn cho hay.

Phạm Hà cũng đang rối bời khi phải thi hai môn tương tự. Hà ứng tuyển ngành Kinh tế của Đại học Khoa học Kỹ thuật Hoa Trung. Hôm 4/5, trường gửi mail báo lịch thi vào 25/5.

"Em hơi sợ vì chưa biết nội dung đề thi ra sao. Học sinh còn không được dùng máy tính khi thi Toán", Hà nói.

Hà tốt nghiệp THPT năm ngoái, học Đại học Ngoại thương một kỳ nhưng bảo lưu để theo đuổi ước mơ du học Trung Quốc. Hồi tháng 3, nữ sinh sang học tiếng một kỳ tại Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh để chuẩn bị hồ sơ. Suốt một năm chỉ tập trung học tiếng, giờ phải thi Toán, nữ sinh Hải Phòng hoang mang.

Chưa nhận được thông báo nhưng Hoàng Quỳnh Hương, ở Hà Nội, sốt ruột vì có thông tin trường em ứng tuyển là Đại học Giao thông Tây An nằm trong danh sách phải thi đầu vào.

Nhàn, Hà và Hương là ba trong nhiều học sinh dự định du học Trung Quốc năm nay, bối rối trước thông tin phải thi đầu vào đại học.

Trên các diễn đàn du học Trung Quốc, các bài đăng về kỳ thi thu hút từ hàng trăm đến hàng nghìn lượt tương tác. Hầu hết hỏi về đề thi mẫu của các trường và kinh nghiệm ôn tập.

15 năm hành nghề mát-xa vỉa hè

19h30, dọc Quốc lộ 1A (đoạn từ cầu vượt Quang Trung đến ngã tư An Sương, Quận 12, TP.HCM) vang lên thanh âm lắc cắc phát ra từ cây lắc của những người mát-xa dạo.

Không biết từ bao giờ, những người hành nghề mát-xa vỉa hè chọn đoạn đường này để “mở tiệm mát-xa dã chiến”. Họ trải sẵn đôi chiếu nhựa, ngồi trên vỉa hè, tay cầm cây lắc chào mời khách.

Khác với những loại hình mát-xa khác, dịch vụ của những người này thuần tuý chỉ có đấm bóp, giác hơi cho khách. Dọc theo đoạn đường này có hơn chục “tiệm mát-xa dã chiến” đơn sơ và trần trụi giữa hè phố.

Chúng tôi ghé vào “tiệm” của anh Vũ Xuân Đăng (42 tuổi, ngụ Quận 12, TP.HCM). Đang dở tay giác hơi cho nam thanh niên người lấm lem dầu nhớt, anh Đăng nói mình đã hành nghề này 15 năm.

“Trước đây, tôi làm thợ hồ. Sau lần gặp tai nạn lao động, tôi yếu hẳn, không làm việc nặng được nữa. Một lần, tôi thấy người ta đi mát-xa dạo nên xin học nghề. Sau đó, tôi ra bến xe An Sương đấm bóp cho khách. Bây giờ, tôi ra vỉa hè ngồi làm”, anh Đăng kể.

Theo anh, nghề này không có trường lớp đào tạo bài bản mà chỉ người trước truyền cho người sau. Nghề cũng không phải đầu tư quá nhiều bởi chỉ cần bộ cốc thuỷ tinh để giác hơi, chai cồn để vệ sinh cốc, chai dầu cù là và đôi chiếu nhựa cùng 2 cái gối cho khách nằm.

Đồ nghề của họ là đôi chiếu nhựa, ống thủy tinh, chai dầu cù là, chai đựng cồn để vệ sinh ống giác hơi.

Anh Đăng chia sẻ: “Nói là vậy, nhưng nghề gì cũng có cái khó của nó. Khi đấm, bóp mình phải dẻo tay, biết dùng lực vừa đủ. Như thế, khi đấm, người thợ vừa tạo ra thanh âm nghe giòn giã, vui tai vừa khiến khách thư giãn, thoải mái”.

“Đặc biệt, trong thao tác bẻ, kéo các khớp, nếu không có kỹ thuật, mình có thể khiến khách bị đau, thậm chí sái, trật khớp. Không nắm tốt kỹ thuật, không có nghề, khách không được thư giãn mà còn đau nhức, mệt mỏi”, anh nói thêm.

Với mỗi suất đấm bóp, giác hơi, anh Đăng và các đồng nghiệp thu của khách từ 50-60.000 đồng. Để có thể sống với nghề, những người này phải thức thâu đêm để phục vụ khách.

Phía bên kia đường, đối diện với anh Đăng là “tiệm mát-xa dã chiến” của anh Hùng (45 tuổi, quê tỉnh Vĩnh Phúc). Anh Hùng nói, nghề mát-xa vỉa hè đã nuôi anh cùng gia đình nhỏ của mình suốt chục năm nay.

Mỗi tối, sau khi cơm nước, anh lại gom đồ nghề ra vỉa hè ngồi chờ khách. Anh trải sẵn chiếu, ra ngồi sát mé đường, tay liên tục lắc cây lắc chào mời.

Mỗi khi có người chạy qua, anh đều mời gọi một cách lịch sự. Khách dừng xe, anh tận tình hướng dẫn, dắt xe của khách lên vỉa hè, dựng ngay ngắn rồi lau chùi, phủi bụi trên đôi chiếu mới mời khách nằm xuống để anh mát-xa.

Sự tận tình của anh đem lại lượng khách dồi dào, đủ để anh trang trải cuộc sống, nuôi 2 con ở quê nhà. Anh kể: “Trước đây, tôi làm nhiều nghề nhưng cuộc sống vẫn bấp bênh”.

“Sau này, tôi theo người ta học nghề đấm bóp, giác hơi rồi ra đây làm. Có đêm tôi làm đến 4h sáng mới về. Tiền từ nghề này cùng lương vợ tôi đi thu gom ve chai cũng đủ trang trải, nuôi 2 con ở quê”, anh kể thêm.

Chốn thư giãn của người lao động nghèo

Khách của dịch vụ mát-xa vỉa hè là dân lao động, tài xế, thợ máy, thợ hồ… tan ca trễ. Sau những giờ làm việc mệt nhọc, trên đường về, họ ghé lại để được đấm bóp, giác hơi cho “giãn cơ”.

Khách của những tiệm mát-xa "dã chiến" chủ yếu là dân lao động.

Anh Đăng cho biết, vào ngày cuối tuần, khách đông hơn. Có hôm anh phục vụ không kịp, đấm bóp rã rời đôi tay. Tuy nhiên, vì muốn có thêm thu nhập, giữ khách, anh phải cố thức thâu đêm.

Anh nói: “Cuối tuần, khách đông vì họ thường đi nhậu, cơ thể mệt mỏi. Họ cần mình đấm bóp, giác hơi cho đỡ mệt. Đặc biệt, việc giác hơi đúng cách có tác dụng giã rượu rất hay”.

“Người bị cảm, trúng gió, giác hơi sẽ nhanh khỏi. Giác hơi kết hợp với đấm bóp giúp mình lưu thông khí huyết”, anh Đăng phân tích thêm.

Vừa dứt lời, anh đón người khách quen là một tài xế xe ba gác chuyên chở vật liệu xây dựng gần đó. Tấp xe vào lề, người này đến chỗ đôi chiếu nhựa trải sẵn của anh Đăng, cởi, vắt chiếc áo lên chiếc xe máy.

Ông nằm xuống chiếu, gối đầu lên chiếc gối được anh Đăng chuẩn bị sẵn. Anh đốt que đóm đã nhúng cồn để vệ sinh ống thủy tinh, đốt hết oxy trong ống để giác hơi lên lưng khách.

Sau đó, anh thực hiện các động tác mát-xa chân và tay cho vị khách quen. Được yêu cầu, anh tiếp tục giác hơi lên ngực khách và kết thúc bài mát-xa của mình bằng việc thoa dầu.

Thu nhập từ nghề giúp anh nuôi sống bản thân, gia đình.

Cùng lúc đó, phía bên kia đường, anh Hùng cũng thực hiện bài đấm bóp cho một nam thanh niên làm nghề tài xế. Tay anh thoăn thoắt gõ, đấm lên vai, tay của khách, phát ra tiếng kêu “tách tách” giòn giã. 

Lúc chúng tôi có mặt, lưng anh thanh niên đã được giác hơi chi chít những vòng tròn đỏ bầm. Nằm thư giãn trong màn đấm bóp dẻo tay của anh Hùng, nam thanh niên cho biết, sau một ngày ngồi trước vô lăng đến “tê lưng”, anh thường ghé anh Hùng mát-xa.

“Lần đầu giác hơi, tôi tưởng sẽ đau tuy nhiên, khi xong rồi lại thấy rất thoải mái, cơ thể nhẹ nhàng, thư giãn. Không đau chút nào. Nói chung, giác hơi xong, đấm bóp, thoa dầu, tôi không còn cảm thấy mệt mỏi nữa”, nam tài xế tiết lộ.

Anh Hùng chia sẻ, cũng như anh, những người hành nghề mát-xa thâu đêm tại đây đều cố gắng chứng tỏ với khách, bản thân hành nghề “lành mạnh”. Anh nói: “Làm nghề này cũng nhiều cám dỗ như bị người biến thái dụ dỗ, khách nữ chèo kéo… Tuy nhiên, các trường hợp này chỉ xảy ra đối với những người đi đấm bóp dạo”.

“Vì họ phải vào nhà của khách mát-xa, đấm bóp. Nhiều em trẻ thường bị người không đứng đắn lợi dụng, quấy rối… Còn ở đây, chúng tôi ngồi trên vỉa hè nên không ai dám làm chuyện không tôn trọng nhau như thế”, anh Hùng chia sẻ.

Liều lĩnh bán dâm, người chuyển giới bị quỵt tiền, hành hung

Nhiều người chuyển giới vin vào cớ bị xã hội kỳ thị, cơ thể yếu ớt nên không thể kiếm được việc làm để bán dâm, bất chấp vô số tai họa rình rập.

Thông thường, với một phương tiện muốn chạy từ nơi này sang nơi khác, ví dụ từ Hong Kong sang Trung Quốc đại lục, sẽ phải mất thời gian đăng ký, xin cấp giấy phép lái xe tạm thời. Với mỗi chuyến đi, một chiếc xe tới từ Hong Kong chỉ có thể ở lại Trung Quốc đại lục 30 ngày, và tối đa 180 ngày trong một năm.

Với những người chỉ có nhu cầu đi du lịch, hoặc thăm thân, với những chuyến đi ngắn, và không thường xuyên, việc phải đăng ký mỗi lần qua lại có thể không quá phiền phức. Nhưng với những người thường xuyên từ Hong Kong hay Macau sang Trung Quốc đại lục, hoặc ngược lại, và thời gian lưu trú nhiều hơn hạn mức cho phép, sẽ nghĩ đến cách khác.

Trên mạng xã hội, nhiều người không khỏi bồi hồi, nghẹn ngào khi chứng kiến các cựu chiến binh bật khóc trước những kỷ vật thời chiến, gợi về những tháng ngày cam go bên đồng đội.

Dẫu vậy, bên cạnh những hình ảnh đẹp, không ít người ngao ngán khi chứng kiến cảnh cha mẹ để con trẻ vô tư leo trèo lên xe tăng, máy bay, tranh nhau ôm súng hay chạy nhảy trên các mô hình sa bàn lịch sử. Thậm chí, nhiều cha mẹ còn khuyến khích trẻ leo trèo lên xe tăng, máy bay chỉ để có những bức hình độc đáo.

Theo dự kiến, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam sẽ mở cửa tự do để đón khách tới hết ngày 31/12/2024. Tuy nhiên, trước thực trạng trên, nhiều người cho rằng cần có các biện pháp quản lý, giới hạn số lượng người tham quan nhằm đảm bảo mỹ quan tại bảo tàng. 

Bình luận về thực trạng trên, độc giả Phạm Văn Bình viết: "Lần đầu tại Việt Nam có cảnh trẻ em, người lớn leo lên, nghịch phá các hiện vật tại bảo tàng. Có thể số lượng nhân viên bảo tàng quá ít, không quán xuyến được nên ban quản lý đã tạm đóng cửa để chỉnh trang, tuyển thêm nhân sự phụ trách khu trưng bày. Với ý thức như vậy ở thời điểm hiện tại, việc bổ sung nhân sự là hết sức cần thiết nhằm đảm bảo mỹ quan cũng như đảm bảo cho các hiện vật trưng bày tại đây". 

"Đi thăm bảo tàng mà từ người lớn đến trẻ nhỏ đều thiếu ý thức như vậy thì chẳng mấy chốc cũng thành phế tích mất thôi. Sao ban quản lý không đặt biển cảnh báo, căng dây ngăn cách hay có người ở đấy hướng dẫn như các bảo tàng khác nhỉ?", chủ tài khoản But đặt câu hỏi. 

Từ thực trạng trên, độc giả Uyen Hoang gợi ý về giải pháp như sau: "Nên cho đăng ký vé online từ trước, hạn chế số lượng người tham quan trong ngày. Đồng thời, cần có thêm nhân sự kiểm soát bên trong, ai leo trèo làm gãy đổ hiện vật thì lập biên bản mời ra ngoài, kể cả đó là trẻ nhỏ. Những ngày này, đọc nhiều bài lên án trên mạng mà thấy xót quá chừng". 

Có đồng quan điểm, anh Trieu Hoang góp ý: "Thời đại 4.0 rồi, nên có hệ thống đăng ký tham quan online và chỉ những người đã đăng ký với được tham quan theo thời gian đăng ký. Ngoài ra, chỉ ưu tiên miễn đăng ký online với những người chưa đủ điều kiện cập nhật công nghệ như người già hay cựu chiến binh". 

Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam được Bộ Quốc phòng xây dựng từ năm 2019 trên diện tích 386.600m2, nổi bật với tòa tháp Chiến thắng cao 45m ở sân trước. Khối nhà chính có 4 tầng nổi, một tầng trệt. Tổng mức đầu tư khoảng 2.500 tỷ đồng. Bảo tàng lưu giữ hơn 150.000 hiện vật, trong đó có 4 bảo vật quốc gia và nhiều khí tài quân sự.

Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mở cửa tất cả các ngày trong tuần, 8h-11h30 và 13h-16h30. Tuy nhiên, bảo tàng không mở cửa ngày thứ 2 và thứ 6.

Nội quy khi tham quan bảo tàng

1. Tuyệt đối chấp hành mọi hướng dẫn của nhân viên bảo tàng.

2. Trang phục lịch sự, không nói tục chửi bậy, không hút thuốc.

3. Mua vé đầy đủ.

4. Gửi hành lý, túi xách đúng nơi quy định.

5. Không mang vũ khí, vật liệu nổ, chất dễ cháy... vào bảo tàng.

6. Không ăn, uống trong khu vực trưng bày.

7. Không tự tay lên kính, không chạm tay hay trèo lên hiện vật.

8. Có ý thức gìn giữ vệ sinh chung, bảo vệ hiện vật và các công trình công cộng.

9. Khách tham quan phải chịu trách nhiệm nếu gây tổn thất nào cho bảo tàng.

10. Khách quay phim, chụp ảnh phải hỏi ý kiến nhân viên bảo tàng để biết được phạm vi cho phép. Không dùng đèn flash chụp ảnh hiện vật bảo tàng.

11. Các cơ quan, đơn vị, trường học... để đến tham quan theo đoàn vui lòng liên hệ đăng ký trước.

Câu hỏi tự nhiên phát xuất trong đầu của Tuấn Hà (Hà Nội), hiện là giảng viên đại học, khi được một người thân trong gia đình gợi ý nếu chọn cho mình chiếc xe đầu tiên. Đó là những năm đầu thập niên 1990, khi việc lựa chọn ôtô, xe máy của người Việt thường gắn với câu nói "hai bánh Honda, bốn bánh Toyota".

Ấn tượng của anh Hà với Mitsubishi Motors khi đó hoàn toàn mờ nhạt. Những người anh tiếp xúc, họ chọn Mitsubishi Motors, chọn trung thành với thương hiệu này và tạo ra đời sống riêng cho hãng Nhật trong lãnh địa riêng, không đại trà. Còn với những người được xem như ngoại đạo như anh, Mitsubishi Motors chỉ đơn thuần là một cái tên.

"Sau này, khi đã dùng xe Mitsubishi, bản thân tôi lại có thói quen đi tìm cái chất Mitsubishi khi lựa chọn ôtô mới", Tuấn Hà chia sẻ. "Sử dụng qua nhiều thương hiệu, vẫn thấy Mitsubishi hợp với mình nhất".